Just Right OCD Symptomen

Wat is Just Right OCD?

Just Right obsessies zijn gedachten en/of gevoelens dat iets niet écht goed is of dat iets incompleet of onvolledig is. Een voorbeeld van een Just Right obsessie zou kunnen zijn dat iemand het gevoel heeft dat zijn handen niet écht schoon worden tijdens het wassen. Een voorbeeld van een Just Right compulsie is als iemand zijn handen wast totdat het gevoel van onvolledigheid weg gaat.

Gemiddeld ervaren degenen met Just Right symptomen meer problemen in hun dagelijks leven dan degenen met de meer klassieke OCD symptomen.

Degenen met Just Right symptomen hebben meer kans om andere, comorbide klachten te hebben zoals ticstoornissen of dermatillomanie (o.a. aan wondjes krabben) die de behandeling kunnen bemoeilijken.

Waarin is Just Right OCD anders dan de meer klassieke OCD?

Just Right OCD symptomen geven meer een gevoel van onvolledigheid dan de noodzaak om gevaar te voorkomen zoals meer gezien wordt bij de klassieke OCD symptomen. Just Right symptomen worden meer ervaren als ongemak of spanning dan als angst.

Waarin is Just Right OCD hetzelfde als andere vormen van OCD?

Bij zowel Just Right en andere vormen van OCD ontstaat een overweldigend gevoel van twijfel dat tot compulsies leidt.
Zowel mensen met Just Right en diegene met andere vormen van OCD weten dat hun gedachten niet helemaal kloppen, maar kunnen het zeurende gevoel dat ze het misschien toch mis hebben niet van zich afschudden.

Bij zowel Just Right als andere vormen van OCD leidt het uitvoeren van de compulsie tot het verminderen van de onrust* waardoor de kans groter wordt dat iemand een volgende keer dat het gevoel ontstaat weer verlichting zoekt middels die compulsie.

* In het originele artikel staat hier “angst”. Omdat we dat onlogisch vinden, hebben we met de auteurs contact opgenomen. Lees meer over dit belangrijke verschil in het blog Bang en drang.

Hoe kun je het verschil zien tussen Just Right OCD, opstandig gedrag en ticstoornissen?

Bij kinderen kan het moeilijk zijn om het verschil te zien tussen Just Right OCD symptomen en oppositioneel (opstandig) gedrag. Als een kind met OCD bijvoorbeeld een woedeaanval heeft omdat een klasgenoot in háár stoel zat, kan dit komen vanuit het overweldigende gevoel dat iets ‘niet klopt’. Deze beredenering wordt vaak niet herkend door anderen. De nog beperkte communicatiemogelijkheden van kinderen kan bijdragen aan deze verwarring.

Omdat een gevoel van ‘drang’ in Just Right OCD en tics hetzelfde voelen, kan het ook moeilijk zijn om ze van elkaar te onderscheiden. Terwijl Just Right obsessies minder duidelijk zijn dan andere OCD subtypes, lijkt de drang meer gebaseerd te zijn op gedachten dan bij tics. In andere woorden, iemand met Just Right symptomen kan zeggen dat iets niet goed voelt en daardoor bepaalde rituelen uitvoert om van dit gevoel af te komen, terwijl iemand met tics minder controle heeft over zijn gedrag.

Hoe worden Just Right symptomen getriggerd?

De lijst van mogelijke triggers zou oneindig zijn. Maar de veelvoorkomende triggers zijn in te delen in de volgende algemene categorieën:

• Zicht
  • Voorbeeld: iemand voelt dat zijn kam niet helemaal op de goede plek van het dressoir ligt en kan beginnen aan een herhaling van de kam oppakken en neerleggen, totdat het gevoel van onvolledigheid weg is.
• Geluid
  • Voorbeeld: iemand die piano speelt, heeft het gevoel dat een bepaalde noot vals is en moet het opnieuw en opnieuw spelen totdat het precies goed klinkt, ook al is de noot daardoor op geen enkele manier beter gestemd.
• Tast
• Voorbeeld: na het aanraken van een tafel, heeft iemand plotseling het gevoel dat hij het nogmaals moet aanraken, en opnieuw totdat het gevoel van spanning/onrust voorbij is.
• Expressie
  • Voorbeeld: iemand moet zichzelf precies uiten in geschreven of gesproken taal, ook in gedachten, om precies de bewoording te vinden, die goed voelt.

Hoeveel hinder geven Just Right symptomen in het dagelijks leven?

Hoe groot de impact is op iemands leven, kan per persoon verschillen. Hieronder staan algemene levensgebieden waarin Just Right OCD voor problemen kan zorgen:

Dagelijks Leven

Mensen met een hele specifieke trigger, kunnen een minimale hinder ondervinden in hun dagelijks leven. Echter, mensen met een ernstigere Just Right OCD kunnen vast komen te zitten op elk moment van de dag. Van de wekker ’s morgens afzetten (“Ik heb hem niet echt goed uitgezet, ik moet het steeds opnieuw doen”), opstaan uit bed (”Dat voelde verkeerd. Dat moet ik nog een keer opnieuw doen”) tot de deur uitlopen en dingen oppakken etc.

Werk

Vooral weer de mensen met een ernstige Just Right OCD kunnen vast komen te zitten in activiteiten zoals berichten schrijven (het opnieuw moeten verwoorden of herschrijven als brieven niet ‘kloppen’), organiseren (onmogelijk om te beginnen omdat de benodigdheden niet helemaal op de goede plaats lagen) etc. De productiviteit en de aandacht kan ernstig beïnvloed worden (iemand is bijvoorbeeld meer gefocust op de geluidskwaliteit van een stem of het ritme van de uitgesproken woorden dan op de inhoud van de presentatie).

Sociaal leven

In de ernstigere gevallen kunnen de compulsies die nodig zijn voor een gevoel van volledigheid, zoveel tijd kosten dat er weinig overblijft voor sociale contacten. Ook bemoeilijken de eigenaardigheid van iemands compulsies, zoals het herhaaldelijk oppakken van voorwerpen en weer terugleggen, het onderhouden van vriendschappen. Of zoals bij werk kan ook in het sociale leven de gebrekkige verdeelde aandacht een grote impact hebben.

Wat wordt geassocieerd met Just Right symptomen?

Meer dan 50% van de mensen met OCD ervaren ook Just Right obsessies of compulsies. De mensen met Just Right OCD symptomen hebben meer kans op:

• Perfectionisme (bezorgdheid over fouten)
• Telrituelen
• ‘Obsessieve traagheid’ (verlies van tijdsbesef door obsessieve lussen/ loops)
• Repetitief gedrag
• Behoefte aan controle en voorspelbaarheid
• Controle gedrag
• Ordenen/symmetrisch maken/gelijkmatig maken
• Uitstellen (van taken)
• Het gevoel dat de geest niet rust (een mentale ‘plaat die blijft hangen’)
• Moeite om taken te delegeren
• Moeilijker beslissingen kunnen maken
• Inflexibel
• Zoeken naar geruststelling (notities vergelijken met anderen om te bepalen of hun gevoel dat iets niet klopt, wel klopt)

Behandeling van Just Right symptomen

Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan helpen. In deze behandeling wordt gebruik gemaakt van exposure (blootstelling aan de angst) en responspreventie. Dit is de behandeling van eerste keus voor OCD. Ook medicatie zoals antidepressiva kunnen helpen, samen met CGT of voordat met CGT gestart wordt om het algehele angstniveau te verlagen.
Just Right symptomen kunnen een behandeling om twee redenen bemoeilijken:

1. Het is vaak moeilijker om de obsessies van onvolledigheid aan te pakken omdat ze minder concreet zijn dan de handelingen die bedoeld zijn om gevaar te voorkomen of vermijden.
2. Een complete responspreventie kan moeilijk zijn voor mensen met ernstige gegeneraliseerde Just Right symptomen. De klassieke OCD symptomen worden getriggerd door specifieke dingen, terwijl Just Right symptomen op elk moment van de dag kunnen ontstaan.

Authors
Jeannette Reid, M.S., Eric Storch, Ph.D., and Adam Lewin, Ph.D., University of South Florida OCD Program
Copyright © 2009 International OCD Foundation (IOCDF), PO Box 961029, Boston, MA 02196, 617.973.5801

Translated from
Just Right OCD Fact Sheet
This is an unofficial translation of an International OCD Foundation resource provided for your reference. If you find any mistakes or inaccuracies in this translation, please email us at info@iocdf.org and cc: to info@dwang.eu. Thank you.

We like to thank IOCDF for permission to publish this translation. We also like to thank our translators for their great work making this information available in Dutch.