Skip to main content

Deep Brain Stimulation

Mensen met een dwangstoornis worden behandeld met Cognitieve Gedragstherapie en/of medicatie. Zeker 10% heeft daar geen baat bij en houdt ernstige klachten. De richtlijn schrijft voor dat bij deze mensen de mogelijkheid van diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation, DBS) moet worden overwogen.

Als OCD grote impact heeft op het leven en andere behandelingen tekort schieten is DBS de moeite waard om te overwegen.

Wat is DBS?

Deep Brain Stimulation (DBS) is een behandeling waarbij hersenactiviteit wordt aangepast via elektroden. De elektroden worden tijdens een operatie in specifieke hersenengebieden geplaatst. Deze elektroden zijn onderhuids verbonden met een batterij. De batterij wordt meestal onder het sleutelbeen geplaatst. De instellingen van de batterij kunnen met een afstandbediening worden aangepast. Door het aanpassen van de stroomsterkte kan bij iedereen het grootste effect gezocht worden zonder dat ernstige bijwerkingen optreden.

Aan de behandeling met diepe hersenstimulatie gaat een uitgebreide screeningsprocedure vooraf. Daarin wordt ook gekeken of andere behandelingen al voldoende aandacht hebben gekregen.

DBS kent een natraject. Daarin wordt de stroomsterkte aangepast en wordt ook een behandeling met Cognitieve Gedragstherapie gegeven. Op de website van de hersenstichting lees je meer over de operatie.

Wie komt voor DBS in aanmerking?

DBS wordt bij OCD toegepast wanneer de stoornis in hoge mate invaliderend is en behandeling met medicatie of gedragstherapie niet effectief is gebleken, of wanneer de medicatie te veel bijwerkingen geeft.

Om te bepalen of een patiënt in aanmerking komt voor DBS worden verschillende onderzoeken gedaan. Denk bijvoorbeeld aan een scan van de hersenen, een uitgebreid lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en een neuropsychologisch onderzoek.

Resultaten

Ongeveer 50% van de patiënten reageert met een grote tot zeer grote vermindering van dwangklachten. Hiernaast ervaart 20% van de patiënten een duidelijke vermindering, maar houdt ook nog wel klachten. Helaas heeft 30% dus geen duidelijke klachtenvermindering na DBS, hoewel sommigen in deze groep toch aangeven zich wel beter te voelen.

Gemiddeld is er een klachtenafname van 50% gemeten met de Y-BOCS, de vragenlijst voor het meten van de ernst van Obsessieve Compulsieve Stoornissen.

Complicaties

Het is begrijpelijk dat mensen terughoudend zijn bij het idee iets in hun hersenen te laten inbrengen. Toch vallen de risico’s mee.

Aan elke operatie zijn risico’s verbonden. Door het inbrengen van de elektroden kunnen beschadigingen optreden in de hersenen. Daardoor kunnen tijdelijk spierzwakte, verlammingsverschijnselen of spraakmoeilijkheden ontstaan.

De kans op een hersenbloeding met de huidige technieken ligt tussen de 1 en 2%, maar dit levert (vrijwel) nooit blijvende klachten op.

De kans op blijvende complicaties is klein (< 1%).

Bij 3-4% van de patiënten komen ernstige complicaties voor, zoals bijvoorbeeld een infectie van een wond na de operatie.

Mogelijke bijwerkingen

De operatie is niet pijnlijk. Hersenen zelf hebben geen pijngevoel en de operatie kan zelfs bij bewustzijn met lokale verdoving van de schedel worden uitgevoerd. Bij OCD vindt de operatie plaats onder volledige narcose. Na de operatie hebben mensen vaak een aantal uur tot een aantal dagen last van hoofdpijn.

De meeste patiënten ervaren na DBS op een zeker moment bijwerkingen. Bijna alle bijwerkingen door DBS zijn gelukkig tijdelijk of te verhelpen door de stroomsterkte aan te passen. Bijwerkingen die kunnen optreden bij hersenstimulatie zijn:

  •  verhoogde impulsiviteit
  • onduidelijk spreken
  • balansproblemen
  • spierkramp
  • tintelingen in het lichaam
  • wazig of dubbel zien
  • emotionele veranderingen
  • een veranderde seksuele behoefte
  • concentratieproblemen
  • geheugenproblemen

Ervaring

DBS bij OCD wordt al toegepast sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw. Het Amsterdam UMC is ermee begonnen in 2005. Ook in het MUMC Maastricht en het UMC Groningen wordt DBS bij OCD toegepast. Voor alle centra geldt dat DBS veel vaker is toegepast voor andere aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, essentiële tremor en dystonie.