Met het mes op de keel?

Geschreven door Michiel

Ik ben Michiel, 35 jaar en lijd aan dwanggedachten. In mijn geval zijn het zeer heftige en beangstigende gedachten over agressie en seks. Met deze verschrikkelijke gedachten loop ik al vanaf mijn 25e rond. Ik heb nog nooit iets erg gedaan, behalve mezelf voortdurend gek maken met deze gedachtes. Op een maandag kan ik denken dat ik opeens homoseksueel blijk te zijn, terwijl ik er dinsdag van overtuigd ben dat ik binnenkort in een TBS kliniek wordt opgenomen omdat ik mijn vriendin op gruwelijke wijze heb omgebracht.

Omdat ik na verschillende minder succesvolle vormen van therapie vond dat er nu echt eens iets moest gebeuren aan die rotgedachtes, heb ik besloten om mee te doen aan het programma Levenslang Met Dwang. De therapeuten in dit programma werken met cognitieve gedragstherapie (CGT) en exposure-opdrachten. In mijn geval was dit voornamelijk het opschrijven, ordenen en voorlezen van mijn dwanggedachten. Dat was geen gemakkelijke opdracht. Ik wil immers van die gedachtes af en nu moest ik er extra aandacht aan besteden.

Je schrijft de meest bizarre en gruwelijke gedachten op papier – het waren er tientallen – en je leest deze dan vele malen hardop voor. Het vreemde is dat je tijdens het voorlezen van die gedachten eerst de angst enorm voelt toenemen maar dat deze uiteindelijk gewoon wegebt. En hoe vaker ik dat doe, hoe minder vaak ik word geplaagd door vervelende dwanggedachten.

Ik ren dus niet meer weg voor de gedachten, maar zoek ze juist op en kijk de gedachte recht “in de ogen”.

Naast het voorlezen wilden de therapeuten ook dat ik verschillende opdrachten uitvoerde die mijn angst voor mijn agressieve dwanggedachten tot een ongekend hoog niveau zouden brengen. Hoe doe je dat in hemelsnaam? Nou daar hadden ze iets “leuks” op bedacht.

De eerste opdracht was dat ik een, voor mij afschrikwekkend scherp steakmes moest gaan gebruiken, terwijl mijn therapeut en lotgenoten direct naast me zaten. Pff, het zweet brak me uit, maar uiteindelijk zakte de angst weg. Net als bij het voorlezen van die rotgedachtes. Ik gebruikte dat mes daarna een stuk makkelijker en heb het niet meer weggelegd.

Met het mes op de keel?

Enkele dagen erna stond de grootste uitdaging klaar. Ik mocht Kai, mijn lotgenoot, met een ouderwets barbiermes gaan scheren. Voor mensen zonder dwanggedachten is dit al een moeilijke opdracht, maar voor mij was dit de ultieme test. Ik was gigantisch nerveus op het moment dat we naar de barbier liepen. Kai was nergens bang voor, hij wist op voorhand al dat er niets zou gebeuren. Ik zag onderweg al de meest bloedige en gruwelijke beelden voor me. De angst maakte zich op een ongekende manier meester van mij en het liefste was ik hard weggerend van de therapeuten, Kai en de cameraploeg. Bij de barbier aangekomen was ik haast in een soort trance van angst geraakt: het voelde voor mij alsof niet Kai, maar ikzelf het mes op de keel kreeg gezet door deze verschrikkelijke opdracht.

Kai ging rustig zitten in de stoel en de barbier liet mij zien hoe het scheren moest. Ik heb geen idee of ik toen had opgelet, ik was compleet in angst en zag het nog steeds niet zitten. Toch wist ik dat ik door moest zetten, het kon niet anders. Als ik nú zou wegrennen, zou de angst gewonnen hebben en deze gedachte meer invloed op mijn gesteldheid hebben dan ooit.

Het duiveltje van mijn geest

Na enkele minuten kreeg ik het mes in mijn handen en zeer onhandig en angstig begon ik dan toch maar aan deze belachelijke opdracht. Maar wat er toen eigenlijk gebeurde was heel frappant. Ik was niet bang dat ik Kai zijn keel zou doorsnijden, nee ik was bang dat ik hem per ongeluk, dus niet expres, zou verwonden met het mes en ging dus heel voorzichtig te werk. De dwanggedachte was er wel, maar de realiteit overheerste.Na een minuut scheren, vond ik het wel genoeg en moest ik echt even bijkomen van alle emoties die zich in mijn hoofd hadden afgespeeld. Enkele minuten na de opdracht voelde ik me opgelucht, er was niets gebeurd, ik had Kai niet per ongeluk en zeker niet expres verwond.

Het voelde alsof de extreme dwanggedachte, het duiveltje van mijn geest, een nederlaag had geleden. Je hoorde het duiveltje mokken en hij probeerde nog eens terug te komen maar ik was sterker! En niet doordat ik geprobeerd had het weg te duwen, zoals ik al jaren deed, maar door de uitdaging aan te gaan. Niet makkelijk, zeker niet, maar eindelijk heb ik het gevoel dat ik mijn dwanggedachte te slim af was. Ik ben er zeker nog niet helemaal van af, maar ik ben wel een stuk verder. Dat gun ik iedereen met deze kwellende dwanggedachtes. Als het programma tot gevolg heeft dat ook anderen de uitweg vinden uit de dwangstoornis dan is het niet alleen voor onsgoed geweest.